امام علی (ع) و مدیریت عواطف در خطبه‌های «شقشقیه» و «جهاد»

هوش هیجانی یا «EQ» و به زبان عربی «الذکاء العاطفی» مبحثی روان‌شناختی است که به شناخت و کنترل عواطف و هیجان‌های انسان می‌پردازد. این اصطلاح برای اولین‌بار در دهة 1990 از سوی روان‌شناسی به نام «سالووی» برای بیان کیفیت و درک احساسات افراد، هم‌دردی با احساسات دیگران و توانایی کنترل صحیح خلق‌ و‌‌ خو به کار رفت. عاطفه، به منزلة پل ارتباطی میان روان‌شناسی و ادبیات، از مهم‌ترین عناصر چهارگانة ادبی به شمار می‌رود که در آثار ادبی نقشی حیاتی دارد. نهج‌البلاغه نیز یادگار امام علی (ع)، سرچشمه و آبشخور فصاحت و بلاغت است که به عنوان اثر علمی و ادبی بسیار مهم شناخته شده است. بررسی خطبه‌های نهج‌البلاغه نشان می‌دهد که علی (ع) از هر دو شایستگی فردی و اجتماعی هوش عاطفی برخوردار بوده است؛ زیرا شناخت و کنترل هیجانات و مدیریت آن برای پیش‌برد امور در تدابیر، اندرزها و شکوه‌های ایشان کاملاً مشهود است. بررسی هوش عاطفی و مدیریت هیجانات امام علی (ع) در دو خطبة «شقشقیه» و «جهاد»، به عنوان مشتی نمونه از خروار، نشان می‌دهد که ایشان تا چه اندازه در مدیریت هیجانات خویش و کنترل صحیح آن‌ها موفق بوده‌ است